Houtstof

Houtstof ontstaat vooral bij machinale bewerkingen van hout, zoals schuren, zagen, frezen, boren en schaven. De hoeveelheid stof die vrijkomt, hangt samen met het materiaal dat wordt bewerkt, het gereedschap dat wordt gebruikt en/of de werkmethode die wordt toegepast.
Houtstof is schadelijk voor de gezondheid. Bij inademen kunnen stofdeeltjes in luchtwegen en longen terechtkomen. Mensen kunnen hier hinder van ondervinden of ziek worden. Het gezondheidseffect van de verschillende houtsoorten kan heel verschillend zijn. Een aantal houtsoorten bevat bestanddelen die irriterende, allergene en kankerverwekkende eigenschappen hebben. De mate hiervan is per houtsoort verschillend. De belangrijkste gezondheidsklachten bij blootstelling zijn:

Huidaandoeningen:
Contact met houtstof kan irritatie en ontsteking van de huid tot gevolg hebben. Dit kan uiteindelijk overgaan in een chronisch huideczeem. Personen die daarvoor gevoelig zijn, kunnen ook een allergische huidreactie krijgen als gevolg van bepaalde stoffen in het hout. Hierdoor kan eczeem op de handrug ontstaan, aan hoofd en hals. Andere huidklachten zijn huidverkleuringen en ontstekingen van haarwortels.

Oogaandoeningen:
Het oogbindvlies kan ontstoken raken als gevolg van contact met houtstof. De verschijnselen hiervan zijn onder andere pijn, tranende ogen, ettervorming en lichtschuwheid (het niet kunnen verdragen van licht).

Luchtwegaandoeningen:
Houtstof kan overgevoeligheidsreacties veroorzaken, zoals niezen, loopneus, bloedneus, hoesten, astma en astmatische bronchitis. Veel luchtwegaandoeningen zijn een allergische reactie op houtstof. Allergieën kunnen in de loop der jaren worden opgebouwd. Iemand kan dus jaren zonder problemen in een stoffige ruimte werken en plotseling last krijgen van bepaalde verschijnselen.

Neuskanker:
Stof van verschillende houtsoorten kan kanker veroorzaken (bijvoorbeeld hout van een berk, esdoorn, (haag)beuk, populier, iroko en mahonie).
Bij overschrijding van de norm voor houtstof dienen maatregelen getroffen te worden om de blootstelling te beperken. Daarbij geldt weer als uitgangspunt de arbeidshygiënische strategie: eerst bronmaatregelen, vervolgens plaatselijke afzuiging en afvoer van verontreinigde lucht, dan scheiden mens en bron, en tenslotte het (zoveel mogelijk tijdelijk) gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Relevante wetgeving:

• Arbobesluit, artikel 4.2 t/m 4.5, 4.10a, 4.10d, 4.13 en 4.15 t/m 4.20.
• Arboregeling, bijlage XIII.

Normstelling:

• Hardhoutstof: 2 mg/m3 (8-uurs gemiddelde); wettelijke norm
• Zachthoutstof: 2 mg/m3 (8-uurs gemiddelde). 

Er wordt in de praktijk vrijwel geen onderscheid gemaakt tussen stof van hard- en zachthout. Er is bijna in alle bedrijfssituaties sprake van het gezamenlijk voorkomen van stof van hardhout als van zachthout, een mengsel dus. Voor een stofmengsel bestaande uit hardhout stof en zachthout stof geldt eveneens de wettelijke grenswaarde van hardhoutstof.

Binnen de houtsectorenheeft men afgesproken om bij aanschaf van nieuwe houtbewerkingsmachines een emissiewaarde van 1 mg/m3 te willen nastreven.

Informatie:
Voor meer informatie over houtstof kunt u ook het ArboPortaal van het Ministerie van SZW raadplegen.